شناخت و تعدیل طبایع "مزاج شناسی"

شناخت و تعدیل طبایع

مزاج شناسی در طب اسلامی


طبایع چهارگانه (سودا، صفرا، خون و بلغم)

بنابر روایات، بدن بر پایه‌ی طبایع چهارگانه، بنا نهاده شده است، که مالکان بدن هستند. آن¬ها را اصطلاحاً «اخلاط اربعه»، می¬نامند. این اخلاط، معادل همان عناصر اربعه¬، یعنی: آتش، هوا، آب، و خاک می¬باشند. از این جهت خلط نامیده می¬شوند که در خون جاری هستند، و جزء ترکیبات خونی به حساب می¬آیند. زیرا؛ خون انسان از چهار بخش، و چهار طبقه تشکیل شده است. این بخش¬ها با توجه به وزنشان، روی هم قرار گرفته¬اند که به ترتیب، و از بالا به پائین، و با توجه به مقدارشان در cc100 خون، برابر است با: صفرا، cc1، دم، 49cc، بلغم، cc49، و سودا، cc1. هر یک از این اخلاط، وظیفه¬ی خاصی را در بدن انسان ایفا می کنند.
صحت و سلامتی بدن بر تعادل این طبایع چهارگانه، واقع شده است. متعادل بودن این اخلاط، موجب هماهنگی اندام¬ها شده، و به دنبال آن سلامتی بوجود می¬آید، و افزایش یا کاهش هر کدام از طبایع چهارگانه، یعنی غلبه‌ی آنکه دارای علائم مشخصی است، باعث بیماری می‌گردد. طبیعت طبایع چهارگانه به این شکل است که، با همدیگر کارآیی دارند، و هیچکدام بدون دیگری کارایی نخواهد داشت. در تورات (اصلى) درباره خلقت حضرت آدم علیه السلام، چنین آمده است كه خداوند فرموده: «خلق نمودم آدم و فرزندانش را و تركيب نمودم جسد آنها را از چهار چيز، از رطوبت، خشكى، گرمى، و سردى. و آن چنين بود كه آفريدم آدم‏ را از خاك و آب و نفس و قرار دادم در او روح را.
خشكى‏ هر جسدى از خاك است و رطوبت آن از آب و گرمى آن از قبل نفس و برودت و سردى‏ آن از روح، و پس از خلقت اوليه او نيز چهار طبيعت را در بدنش مقرر داشتم كه ملاك و قوام جسد بآن وابسته است، و قوامى ندارد جسد مگر باذن من و استقامت و توانائى ندارد بدن مگر بآن چهار طبيعت، و هر يك از اينها بديگرى مربوط و محتاج است كه بدون وجود آن ديگرى نمي‌تواند كار كند (و بوظيفه خود عمل نمايد)، و آن چهار طبيعت عبارت است از: سودا، صفرا، خون و بلغم، و هر يك از آن چهار چيز را در اين طبيعت ها قرار دادم، كه جايگاه يبوست و خشكى در سودا است، و جايگاه رطوبت در صفرا، و جايگاه حرارت و گرمى در خون، و جايگاه برودت و سردى در بلغم ...».

جهت دریافت اطلاعات بیشتر  در خصوص طبایع چهارگانه ( مزاج شناسی ) در طب اسلامی از لینک زیر استفاده نمایید.

 
مزاج شناسی "طبایع چهارگانه"